Beleidsplan Licht in de Openbare Ruimte

Veiligheid


Verlichting wordt vaak met veiligheid in verband gebracht. Het is een ingewikkeld onderwerp. Ook overdag vinden er ongelukken, overvallen en diefstal plaats. Licht maakt niet automatisch veilig, maar speelt wel een rol. We maken daarbij onderscheid tussen verkeersveiligheid en sociale veiligheid.      

1. Verkeersveiligheid

Verkeersveiligheid gaat over de veilige en vlotte afwikkeling van verkeer. Goed zicht is van belang. Op de weg met haar zijwegen en obstakels, op andere weggebruikers, op verkeersborden. Bij de inrichting van de weg (en het groen eromheen) let de gemeente op de verkeersveiligheid.

Openbare verlichting kan daar aan worden toegevoegd om het zicht te verbeteren of om het rijcomfort te vergroten. Soms is licht niet nodig en zijn er andere mogelijkheden, bijvoorbeeld door de keuze van wegmeubilair of markering om het verloop van de weg te laten zien. 

 stovonde

Foto: De gemeente geeft zowel binnen als buiten de bebouwde kom vanwege de verkeersveiligheid extra aandacht aan verlichting bij ingewikkelde verkeerssituaties zoals bepaalde kruisingen en scherpe bochten.

Gemeentelijk beleid verkeersveiligheid

Bij iedere keuze die de gemeente bij de aanleg van wegen en paden maakt, ligt verkeersveiligheid aan de basis. Wel houdt ze rekening met de impact van licht op de omgeving. Zie hiervoor Openbare Verlichting op Maat.

De gemeente is actief met verkeersveiligheid & gedragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld om goede fietsverlichting te voeren. De website, huis-aan-huisbladen maar ook speciale attentieborden worden ingezet:

verlichting aan daar kun je mee thuiskomen fietsveiligheid controle Staphorst

2. Sociale veiligheid

Bij sociale veiligheid wordt onderscheid gemaakt tussen:

  • objectieve sociale veiligheid: het is veilig, er vinden meetbaar minder incidenten plaats
  • subjectieve sociale veiligheid: mensen voelen zich veilig

Veel mensen voelen zich veiliger als er licht brandt (subjectieve sociale veiligheid). Of het ook echt veiliger is, wordt vooral bepaald door de medeburgers: schiet iemand te hulp als er iets gebeurt? Het gevoel van veiligheid kan ook afhangen van hoe goed men zichtbaar is, of de omgeving bekend is, of er huizen direct langs de weg staan, en andere situationele omstandigheden. Het is een feit dat inbraken ook overdag plaatsvinden, als er niemand thuis is. Hetzelfde geldt voor overvallen op straat op klaarlichte dag. Kennelijk is licht niet de bepalende factor.

brandgang staphorst achterpad overdag staphorst 

Foto: Het verlichten van een voetpad, achterpad of brandgang kan leiden tot schijnveiligheid door een gebrek aan sociale controle. (Gersthof, Staphorst)

Gemeentelijk beleid sociale veiligheid

Beide vormen van sociale veiligheid zijn afhankelijk van:

  • de overzichtelijkheid van een gebied
  • de aanwezigheid van mensen in dat gebied

De gemeente kiest voor aanpassingen aan de weg, de groenvoorziening en verlichting wanneer dit nodig is om de overzichtelijkheid van een gebied te verbeteren. Deze maatregelen bieden echter geen garantie voor sociale veiligheid. Voor verhoogde veiligheid is sociale controle nodig. Anders ontstaat er schijnveiligheid. Bij voorkeur worden er geen achterpaden aangelegd, en het verlichten ervan vindt plaats in overleg. De gemeente verlicht geen parken en bij voorkeur ook geen andere voet- en fietspaden met onvoldoende sociale veiligheid, zoals wordt geadviseerd door het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Lees meer over dit keurmerk.

De kleur van de verlichting is van invloed op (het gevoel van) veiligheid. De gemeente kiest voor de verlichting in woonwijken en centrumgebieden wit of warmwit licht waarbij gezichten en kleuren goed herkenbaar en te onderscheiden zijn. 

Op bedrijventerreinen worden diverse methoden gecombineerd om de veiligheid te vergroten en met name diefstal te voorkomen waaronder camerabewaking, surveillance, hekwerk maar ook openbare en individuele bedrijfsverlichting maakt onderdeel uit van het complete pakket ter beveiliging van bedrijven.

voetgangerstunnel overdag voetgangerstunnel onderdoor overdag

Foto: de voetgangerstunnel onder de A28 is verlicht voor het gevoel van veiligheid. Er is echter sprake van weinig sociale controle.